Trồng Rau Làm Vườn Sổ tay nhà làm vườn
Cây lan là một trong những loài cây có khả năng thích nghi cao và phân bổ rộng nhất trên trái đất từ cực Bắc đến cực Nam.
Theo thống kê, có khoảng 800 – 1.400 giống lan khác nhau, bao gốm từ 17.500 đến 35.000 loài và vô số những loài lai khác. Khoảng năm 1850, cây lan đưọc du nhập vào phương Tây bằng tàu biển từ những vùng đất có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới xa xôi. Công phu, tốn kém qua một hành trình dài, lại phải có nhà kính vào mua đông lạnh giá, nên lúc đầu, hoa lan chỉ dành cho giới quý tộc thưỏng ngoạn.
Người ta cho rẳng cây lan chỉ có thể sống trong điều kiện quen thuộc với độ ẩm cao nhưng thực tế là, ngoài một vài loài đặc biệt, hầu hét các loài lan sinh trưởng tốt trong môi trường không khi trong lành, tuơng đối ẩm và thoáng đãng.
Cùng với sụ xuất hiện cùa phương pháp trồng cây trong nhà kính vá sự gia tăng cùa tầng lóp trung lưu, cũng như số người làm vườn chuyên nghiệp, cây lan bắt đầu được sưu tầm ở khắp nơi và được phân loại một cách khoa học. Tiếp theo là nghệ thuật nhân giống giúp bảo tồn và phát triển bất kỳ loài lan quý hiếm nào. Nắm 1922. tiến sĩ Lewis C. Knudson, Giáo sư trưởng Đại học Cornell xuất bản công trình nghiên cứu cách trồng cây lan từ hạt giống.
Hầu hết các loài lan có thể được nảy mảm từ hạt giống với số lượng lớn, chỉ cần đăt những hạt giống này trong môi trường khô, có chỗ để bám rễ cùng với các chất dinh dưõng trong bình thủy tinh. Khi cây con dù lớn, chuyển sang các chậu có kết cấu đất trồng tương đối tốt, mỗi cây con trồng cách nhau 1,3cm. Với những loài lan quý, cây con có thể ở trong binh thủy tinh lâu hơn.
Kỹ thuật nhân giống lan đầu tiên bằng phương pháp vô tính, cấy ghép tế bào – một cây lan mới mọc lên từ một mẩu của cây lan đã trường thành – thành công trên giống lan Phaius do John Watkins trồng vào những nâm 1940. Tiếp sau đó, Georges Morel và Donald Wimber phát hiện ra rằng, một miếng mô phân sinh với thể tích 2mm3 từ ngọn của thân cây lan đang phát triển có thể trở thành 1 triệu bản sao, hoậc dòng vô tính, của cây dùng để cấy ghép. Phát minh này khuyến khích ngành nuôi trồng lan vì mục đích thương mại.
Chỉ qua một đêm, một cây lan quý được nhân giống vô tính từ giá bán 500 đô la có thể bán với giá 50 đôla, thậm chí chỉ còn 10 đôla. Giá rẻ đã kích thích thị trưòng lan trên khắp thế giới. Kỹ thuật “cấy ghép bằng tế bào”, “mô phân sinh” và “cấy mô” được xem là phát minh quan trọng nhất trong các nghiên cứu về hoa lan ở thế kỷ XX.
Trong khi trên thế giới có tới 35.000 loài lan hoặc nhiều hơn nữa cùng vô số các loài lai thì hầu hết chúng ta mới biết đến một số loài như Cattleyas, Phalaenopsis, Dendrobiums, Oncidiums, Cymbidiums, Paphiopedilums và Vanda. 7 loài lan này được trồng và trưng bày phổ biến trên thế giới, tuy chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong thế giới lan nhưng cũng đã cống hiến cho con người những vẻ đẹp quyến rũ và niềm vui thuần khiết mỗi khi một bông hoa hay một chúm hoa bừng nở và tỏa hương.
( Cách trồng và chăm sóc 100 loài lan nổi tiếng – Smith & Hawken)
Xem tiếp phần 2: 7 giống lan phổ biến trên thế giới
