Trồng Rau Làm Vườn Sổ tay nhà làm vườn
Nguồn gốc ban đầu chỉ là cây cỏ mọc hoang dại trong rừng, nhưng các doanh nghiệp dược trong nước đang áp dụng hàng loạt tiêu chuẩn “vàng” để bảo tồn và phát triển những loại cây cỏ này…
Đinh lăng, a ti sô, rau đắng đất, bìm bìm… là những cây cỏ vốn mọc tự nhiên, hoang dã ở mọi nơi. Tuy vậy, đây lại là những thảo dược quý, là nguyên liệu chính sản xuất ra các loại thuốc chữa bệnh cho con người. Vì thế, hiện ở VN, nhiều vùng dược liệu đã được hình thành với quy mô lớn, khép kín, áp dụng trồng trọt, thu hái, sơ chế, bảo quản theo tiêu chuẩn quốc tế. Nhiều người nói vui rằng, đó là những tiêu chuẩn “vàng”. Điển hình nhất là tiêu chuẩn Thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc (viết tắt là GACP-WHO, 2003) của Tổ chức Y tế Thế giới và các tiêu chí GACP-WHO do Bộ Y tế ban hành. Các chuyên gia lý giải, đối với cây thuốc mọc tự nhiên, dù là thảo dược quý thì việc áp dụng 2 tiêu chuẩn này là nhằm đảm bảo tính bền vững trong thu hái, đồng thời tạo ra chất lượng cao và ổn định của các loại dược liệu.
Một ví dụ về việc áp dụng các tiêu chuẩn “vàng” trong trồng trọt và thu hái dược liệu, đó là tại vùng nguyên liệu chè dây của Traphaco ở Lào Cai. Các tài liệu cho thấy, chè dây là loài cây leo, mọc hoang ở trong rừng, có vị ngọt, đắng, tính mát, được đồng bào dân tộc miền núi sử dụng như một vị thuốc dân gian chữa các bệnh liên quan tới dạ dày như ợ hơi, ợ chua, đau rát thượng vị…
Ngoài ra chè dây còn có tác dụng an thần chữa mất ngủ bởi thành phần hoạt chất sinh học có trong lá chè có thể lên đến 30%. Tuy nhiên 2 loại hoạt chất quý trong chè dây là Dihydro và Myricetin lại dễ bị “hao hụt” nếu như phương pháp thu hái và sơ chế không đúng quy trình. Đây là lý do vì sao, tại vùng trồng dược liệu của Traphaco ở Lào Cai, doanh nghiệp này đã sớm áp dụng tiêu chuẩn GACP-WHO cho cây chè dây, bởi ngoài việc đảm bảo dược liệu được sản xuất sạch còn phải đáp ứng yêu cầu ổn định hàm lượng hoạt chất. Có như vậy mới đảm bảo hiệu lực điều trị và an toàn cho người sử dụng.
Không chỉ đóng vai trò là nguồn nguyên liệu đầu vào để sản xuất ra sản phẩm thuốc Ampelop nổi tiếng trong điều trị hiệu quả bệnh viêm loét dạ dày, hành tá tràng, trước yêu cầu thúc đẩy chuỗi giá trị của nguồn nguyên liệu chè dây, nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm Ampelop, hướng tới thị trường xuất khẩu, Traphaco đã phối hợp với dự án Biotrade – Helvetas và Viện Dược liệu thực hiện nghiên cứu xây dựng quy trình thu hái chè dây theo tiêu chuẩn GACP – WHO và triển khai các hoạt động hướng dẫn thực hành tốt thu hái cây thuốc chè dây tới bà con dân tộc vùng cao tỉnh Lào Cai.
Tại mô hình này, các quy trình trồng và thu hái dược liệu được nghiên cứu triển khai theo hướng thân thiện với môi trường, như sử dụng đất hiếm để hạn chế sử dụng phân bón vô cơ; luân canh để hạn chế sử dụng hóa chất – thuốc bảo vệ thực vật; lựa chọn vùng trồng có chất lượng thổ nhưỡng, nguồn nước sạch và điều kiện tưới tiêu tốt để bảo đảm cung cấp nguồn dược liệu an toàn.
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, VN sẽ có 8 vùng trồng nguyên liệu trên cả nước để trồng 54 loài dược liệu, lựa chọn và khai thác hợp lý 24 loài dược liệu tự nhiên. Đây sẽ là tiền đề để quy hoạch và phát triển nguồn dược liệu nước ta trong thời gian tới, đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước và xuất khẩu.
Ngoài ra, mục tiêu cụ thể đến năm 2010, VN sẽ sản xuất được 20% nhu cầu nguyên liệu cho sản xuất thuốc trong nước, trong đó thuốc từ dược liệu chiếm 30%. Như vậy, với những mục tiêu này, trong dài hạn, việc đầu tư các vùng trồng trọt, bảo tồn nguồn dược liệu của các doanh nghiệp dược nói chung và Traphaco nói riêng ngoài ý nghĩa chủ động được nguồn nguyên liệu để sản xuất thuốc chữa bệnh, tránh tình trạng phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu có chất lượng bấp bênh, còn góp phần bảo tồn nguồn gien dược liệu quý, tiến tới xuất khẩu dược liệu ra các nước trên thế giới.
Theo Gia Bảo – Thanhnien online
