Phân biệt chất béo có lợi và có hại cho cơ thể

Chất béo là một trong 3 thành phần cơ bản của thực đơn (protein, tinh bột, chất béo) và đóng nhiều vai trò quan trọng trong sinh lý của cơ thể.
Tuy nhiên hiểu biết về tầm quan trọng chất béo thường chưa được phổ cập một cách chính xác, kèm theo việc các quảng cáo tuyên truyền về việc thực đơn của người Việt dư thừa chất đạm và chất béo, dẫn đến ngộ nhận cho nhiều người. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về chất béo và có cách cân đối chất béo trong thực đơn của mình.

Vậy vai trò của chất béo là gì ?

Mặc dù chất béo thường bị gắn liền với nguyên nhân gây béo phì, bệnh tim mạch …. cơ thể người cần được nạp một lượng chất béo nhất định mỗi ngày vì các nguyên nhân sau:

• Cơ thể cần chất béo để phát triển và duy trì các hoạt động chuyển hóa
• Chất béo cung cấp nhiều năng lượng ( 1gam chất béo cung cấp lượng
  calo nhiều hơn 2 lần 1 gam tinh bột)
• Chất béo giúp hấp thu một số vitamin tan trong dầu (A,D,E, K)
• Chất béo đóng vai trò nâng đỡ cho nội tạng
• Màng tế bào được cấu thành từ chất béo
• Chất béo làm tăng hương vị và độ ổn định của thức ăn
• Loại chất béo nào có lợi cho cơ thể ?

Chất béo không bão hòa được gọi là chất béo tốt bởi chúng có khả năng hạ cholesterol trong máu, giảm viêm, điều hòa nhịp tim và nhiều lợi ích khác. Chất béo không bão hòa phần lớn có nguồn gốc thực vật và có dạng lỏng tại nhiệt độ phòng. Có 2 loại chất béo không bão hòa:

Chất béo không bão hòa đơn, có nồng độ cao trong dầu oliu, dầu lạc, quả bơ, các loại hạt như hạt điều, hạnh nhân, hạt bí, vừng.
Chất béo không bão hòa đa, thường có trong dầu hướng dương, dầu lạc, dầu đậu nành, quả óc chó, cá biển.
Phần lớn người Việt không ăn đủ lượng chất béo không bão hòa mỗi ngày và hiện chưa có một hướng dẫn cụ thể về việc sử dụng chất béo không bão hòa. Tại một số nước Địa Trung Hải như Ý, Hy Lạp dầu oliu thường được sử dụng nhiều và lượng chất béo không bão hòa có thể chiếm tới 30% tổng lượng calo dung nạp mỗi ngày và các nghiên cứu cho thấy cư dân tại đây gặp ít vấn đề về tim mạch hơn so với các nơi khác.

Một điều quan trọng cần lưu ý về PUFA đó là tỷ lệ omega 6: omega3, tỷ lệ này rất khác nhau giữa các loại dầu thực vật và điều này có ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe. Nhiều loại dầu thực vật rất giàu omega 6 nhưng lại không có omega 3 và việc dung nạp nhiều omega 6 không tốt cho các bệnh viêm nhiễm và ung thư.

Loại chất béo nào có hại cho cơ thể ?

Chất béo chuyển hóa hay trans fat hình thành trong quá trình hydro hóa dầu thực vật để làm rắn lại hay sản xuất magarin thực vật. Chất béo được hydro hóa thường được sử dụng trong công nghiệp thực phẩm nhờ việc tiết kiệm chi phí vận chuyển hay bảo quản, nó hay được sử dụng để rán đồ ăn nhanh, làm bánh hay snack. Chất béo chuyển hóa cũng tồn tại với hàm lượng rất thấp trong thịt đỏ và các chế phẩm từ sữa. Chất béo chuyển hóa làm tăng rõ rệt nguy cơ về các bệnh tim mạch và tiểu đường.

Chất béo bão hòa có trong mỡ động vật và bơ, dầu dừa cũng được coi là một loại chất béo không có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên còn có nhiều tranh cãi xung quanh ảnh hưởng của chất bẽo bão hòa tới sức khỏe. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng việc cắt giảm chất béo bão hòa không làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Tuy nhiên các nghiên cứu này đã không chỉ ra rằng nguy cơ mắc bệnh tim mạch chỉ giảm khi chất béo bão hòa được thay thế bằng chất béo không bão hòa trong thực đơn. Hiệp hội tim mạch Hoa Kỳ khuyên rằng lượng calo từ chất béo bão hòa nên ít hơn 10% tổng lượng calo mỗi ngày.

Choresterol được sử dụng để tổng hợp nhiều hormone và giúp cố định màng tế bào, tuy nhiên nồng độ choresterol trong máu cao làm tăng rõ rệt nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Một ngộ nhận phổ biến là khi ăn ít thực phẩm chứa choresterol nồng độ choresterol trong máu sẽ giảm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng choresterol mà cơ thể tổng hợp lớn hơn nhiều so với lượng choresterol trong thức ăn. Điều này không có nghĩa rằng bạn có thể ăn các thực phẩm giàu choresterol như trứng mỗi ngày vì một số cá thể có phản ứng rất nhạy với choresterol từ thức ăn và choresterol từ thức ăn đóng vai trò nhất định trong lượng choresterol máu.

Tham khảo : https://dinhduonghoc.wordpress.com