Trồng Rau Làm Vườn Sổ tay nhà làm vườn
Khó có thể tìm được một công thức lý tưởng bởi vì có nhiều tài liệu đưa ra những công thức khác nhau, vì vậy người ta có thể chỉ biết được giới hạn tối ưu của mỗi nguyên tố dinh dưỡng, ví dụ bảng 8.2 cho giới hạn nồng độ của một số chất trong phân bón.
Bảng 8.2. Giới hạn nồng độ một số chất trong phân bón
| Nguyên tố | Thấp nhất, ppm | Cao nhất, ppm | Tối ưu, ppm |
| Nitơ | 90 | 200 | 140 |
| Phospho | 30 | 90 | 60 |
| Kaỉi | 200 | 400 | 300 |
| Canxi | 120 | 240 | 150 |
| Magie | 40 | 60 | 50 |
Ngoài ra còn hai yếu tố khác cũng đóng vai trò quan trọng để quyết định dùng công thức nào. Trước hết là điều kiện khí hậu, tỷ lệ K/N là quan trọng nhất bởi vì nó thay đổi theo khí hậu. Vào mùa hè trời nắng ngày dài, cây cần nhiều nitơ và ít kali hơn so với vào mùa đông trời tối ngày ngắn. Trong thực tế nói chung vào mùa đông tỷ lệ K/N thường gấp đôi để cho cây phát triển cứng cáp trong mùa đông hơn là trong mùa hè. Thứ hai là loại cây trồng cần phát triển lá hay không mà đưa ra một công thức dinh dưỡng đúng. Ví dụ rau xà lách và báp cải cần lượng nitơ cao hơn cây cà chua. Nhưng nói chung dùng chất dinh dưỡng hỗn hợp hầu như rất tốt cho tất cả các cây với những vùng đất khác nhau sao cho:
• Giá trị pH phải được điều chỉnh đúng.
• Những hỗn hợp dùng cho mùa đông và mùa hè phải phù hợp với thời vụ.
Trước khi loại bỏ những nguyên tố chính, phải lưu ý chúng có thể kết hợp với oxy hoặc hydro trong các nhóm gốc. Ví dụ nitơ được tìm thấy trong muối có gốc amoni (NH4+) hoặc gốc nitrat (N03). Dù ở dạng nào chăng nữa thì cây cũng tiêu thụ dung dịch đó vì vậy không được quá 20% nitơ ở dạng amoni có trong công thức. Đặc biệt khi trời nhiều mây thì nitơ amoni phải giữ ở mức tối thiểu.
Nitơ amoni ở dạng amoni sunfat giúp cho duy trì dung dịch nghiêng về pH axit, do gốc amoni rất dễ hòa tan, để lại cặn sunfat có tính axit. Mục đích này là để trung hòa kiềm thì phải hòa tan nitrat và phosphat.
Trong gốc phosphat (P043 ) có phospho. Do có nhiều loại phosphat, đặc biệt là các phosphat của những nguyên tố vi lượng kết tủa ở nồng độ cao vì vậy cần phải duy trì nồng độ phospho càng thấp càng tốt kết hợp với việc cung cấp hợp lý.
Ngoài những nguyên tố ví lượng là sắt, man gan, đồng, bo, kẽm và molipđen, còn có những nguyên tố khác như nhôm, clo, silic, natri cũng là những vi lượng cần cho cây. Nhưng phải có những quy định chung về mức độ sử dụng vi lượng, vì một số nguyên tố vi lượng rất độc với cây. Do vậy cần phải kiểm soát chặt chẽ nồng độ vi lượng trong dung dịch dinh dưỡng. Bảng 8.3 đưa ra mức tối thiểu, tối đa và tối uu các nguyên tố vi lượng có trong dung dịch dinh dưỡng.
Bảng 8.3. Quy định nồng độ vi lượng trong dung dịch dinh dưỡng
| Nguyên tố | Tối thiểu, ppm | Tối đa, pmm | Tối ưu, ppm |
| Sắt(Fe) | 2,0 | 5,0 | 4,0 |
| Mangan (Mn) | 0,1 | 1,0 | 0,5 |
| Đồng (Cu) | 0,01 | 0,1 | 0,05 |
| Bo(B) | 0,1 | 1,0 | 0,5 |
| Kẽm (Zn) | 0,02 | 0,2 | 0,1 |
| Molipđen | 0,01 | 0,1 | 0,02 |
Vì các nguyên tố vi lượng đòi hỏi nồng độ nhỏ như vậy nên khi trộn hợp chất của nó với dung dịch dinh dưỡng sẽ gặp khó khăn đối với người không có chuyên môn về hóa học. Nhiều tác giả đề xuất sử dụng hai dung dịch có nguyên tố vi lượng, một là sắt và một là những nguyên tố còn lại.
Ví dụ muốn điều chế 100 l dung dịch dinh dưỡng thì cần phải tiến hành các bước sau:
Bước thứ nhất tính toán lượng muới yêu cầu để có .được lượng nguyên tố vi luợng cần. Giả sử muối sắt sunfat là một trong những muối có thể dùng được thì trước tiên phải cân trọng lượng muối sắt, nồng độ của sắt là 4,0 ppm.
Bước thứ hai tiến hành tính toán:
a) Công thức phân tử: FeS04.7H2O ,
b) Khối lượng phân tử: 278 .
c) Phần trăm khối lượng phân tử: (56/278) x 1 00 = 20,1 %.
d) Nồng độ của muối yêu cầu để được 4,0 ppm Fe trong dung dịch cuối cùng: (4,0/20,1) x 100 = 20 ppm
