Các phương pháp chữa bệnh cây và diệt sâu bọ cho cây

1.Kiến thức chung

Các phương pháp chữa bệnh cây và diệt sâu bọ cho cây. Không được đơn giản hiểu việc phun là cho bột hoặc dịch phun vào bình phun, cho nước rồi phun dịch lên cây trồng. Phải có chút hiểu biết về vật liệu phun, tính tương thích của chúng, nồng độ, độ dộc… để có thể phun khôn khéo hơn và có được hiệu quả hơn. Phần lớn các vật liệu phun khi kết hợp với nước cho dung dịch nhũ tương hoặc ở dạng bột thấm ướt. Các dịch phun này thường chứa các thành phần hoạt tính và chất tạo nhũ tương hòa tan trong dung môi hữu cơ ( nếu là chất lỏng) hoặc chất mang và tác nhân thấm ướt (nếu là chất rắn).

Mục đích của việc phun là tạo ra một lớp mù dịch phun mỏng bám dính lên lá, đặc biệt là phần dưới lá và chồi non đang phát triển. Sâu bọ sẽ bị tiêu diệt khi tiếp xúc hoặc ăn phải chất độc. Một số loại dịch phun đặc biệt thấm sâu vào cây và độ độc có thể kéo dài vài ba tuần. Khi phun các loại dịch phun này tránh để tiếp xúc lên da, nếu sơ suất cần rửa ngay với nước. Tránh để trẻ em tiếp xúc và để cách ly với thực phẩm. Khi phải dùng các dịch phun không tương thích nhau, nếu chúng không thể trộn lẫn nhau thì phải dùng từng loại riêng rẽ kế tiếp nhau. Tránh phun khi thời tiết có gió hoặc mưa. Thời gian phun tốt nhất là vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn. Tránh phun vào những giờ nắng trong ngày. Phải thực hiện đúng chỉ định liều lượng nồng độ của nhà sản xuất.

a) Các loại côn trùng gây hại

Một số loại côn trùng hại chính thưòng gặp ở rau trồng trong nhà kính được liệt kê dưới đây:

Loại miệng nhai	Loại trích hút
Xén tóc	Rệp vùng
Sâu khoang	Rệp
Dế	Ruồi giấm
Sâu tơ	Ve
Châu chấu

b) Các loại bệnh cây trồng

Các bệnh cây trồng cổ thể được chia làm ba loại chính sau đây:

• Bệnh nấm mốc thường gặp ở những tầm thấp của cây. Các bào tử nấm bay trong khí quyển và phát triển trong điều kiện ẩm ướt và nhiệt độ thích hợp, chúng cư trú trên cây, phát triển và tạo ra những đốm màu trắng, đen, đỏ, nâu… hút các chất dinh dưỡng làm cho cây chết dần.

• Bệnh do vi khuẩn ít gặp hơn so với các bệnh nấm mốc. Chúng là những vi sinh vật sống trong các tế bào thực vật, phát triển theo cấp số nhân, làm cho cây chết hoặc thối rữa chỉ trong vòng vài giờ. Trường hợp này rất ít có cơ hội kiểm soát chúng trong thòi gian ngắn, tốt nhất là loại bỏ ngay những cây đã bị nhiễm bệnh, nếu không chúng sẽ phát tán rộng qua các loài côn trùng.

• Các bệnh virut, ít gặp hơn so với các bệnh vi khuẩn và cũng không phải lúc nào cũng làm cho cây chết. Virut thường khu trú ở các hốc lõm, hoặc gân lá. Cần loại bỏ những cây khi phát hiện bị nhiễm virut có triệu chứng tàn lụi dần.

Bảng 1: Các bệnh nấm mốc, vi khuẩn, virut thuờng gặp

Nấm	Vi khuẩn	Virut
Đốm đen	Bệnh tàn lụi	Lá
Đốm nâu	Ngọn lá
Bệnh tàn lụi
Chết úng
Quăn lá
Nấm mốc sương
Bị bệnh gỉ sét
Làm héo lá

2. Các phương pháp chữa bệnh cây và cách diệt sâu bọ cho cây

Sử dụng ba loại dịch phun cơ bản, bốn loại đặc biệt và một loại bổ trợ thông dụng, tất cả là tám loại thì có thể hầu như làm sạch bệnh tật cho cây trồng. Để tránh nhầm lẫn cần phải hiểu rõ loại hóa chất sử dụng chứ không phải tên thương mại của chúng. Ví dụ DDT ( đã bị cấm sử dụng) được bán ra với nhiều tên gọi khác nhau ở các nồng độ khác nhau. Các nhà cung cấp cần phải có chỉ dẫn đầy đủ cho người mua cách thức phun và tác dụng của sản phẩm. Đôi khi tên gọi của sản phẩm cũng gợi ra ít nhiều kiểu phun.

Để tư vấn cho người làm vườn sử dụng phun đúng, bảng 5.2 cho 8 loại hóa chất với tên gọi thông dụng, các thành phần hoạt tính cơ bản và một số tên thương phẩm.

Bảng 2. Thành phẩn chính của 8 loại thuốc diệt côn trùng gây hại cây trồng

Tên chung	Thuốc diệt các loại gây hại	Tên hóa học của các thành phần hoạt tính	Tên thương mại
1a.   Cacbamila 80% bột ướt 1b.   Mecaptothion 50% dung dch nhũ tuơng	Các loại sâu Các loại sâu	1-Naphtyl-N-metyl cacbamat o-o-Dimetyldithiophosphat của dietyl mecaptosuccinat	Karbaspray KombatWorm Malasol Malathion Beetelsprey
2. Như đối với 1b	Loại côn trùng trich hút	Như đối với 1 b	Như đối với 1 b
3. Trộn Dithane và bột lưu huỳnh ướt	Loại nấm	Mangan hoặc kẽm etylen bisdithiocacbamat nhiều lưu huỳnh Clorothalonit benomyl	Milrust hoặc Dithane M45 Bravo 500 Benlate
4. Thiophosphat	Nhện đỏ và côn trùng trích hhút	O-O-Dimetyl-S {N-metyl cacbamoyl metyl) phospho thiolothionat	Rogor CE Aphicide Kombat Aphids
5. Gama-BHC thể nhũ tuơng đậm đặc	Loại kiến	Gama-BHC	Lindasol Dyant Kombat Ants
6. Mồi Ốc sên	Ốc sên và con sên	Trên cơ sở metanđehyt có hoặc không có cacbamil	Sluggem Disa Smailban Kombat snails
7. Pyrethroid tổng hợp	Ruồi trắng	Cypermethrin fenvalerat	Ripcord Sumicidin
8. Tất cả loại thuốc bột	Diệt các bại nấm và côn trùng	Mecaptothion lưu huỳnh	General protekta

Tất cả các dịch phun hóa chất đều có nguy cơ độc hại với cơ thể con người, ở các mức độ khác nhau, thực tế đã chứng minh điều đó. Tuy nhiên, có một loại hóa chất phải được đặc biệt chú ý, đó là các hợp chất hyđrocacbon clo hóa. Gần đây có rất nhiều tài liệu đã chứng minh ảnh hưởng độc hại của chúng đến con người, các loài chim và các loài động vật khác. Trong khi phần lớn các chất hóa học có thể phân giải trong cơ thể người thành các chất đơn giản hơn thì các hợp chất hyđrocacbon clo hóa, trong đó có DDT (đã cấm sử dụng) lại cực kỳ bền trong cơ thể người. Chúng tích tụ trong gan và các cơ quan khác của cơ thể với nồng độ ngày càng cao. Ảnh hưởng của DDT đến cơ thể người tuy đã được biết đến nhưng vẫn còn nhiều điều chưa được thống nhất làm sáng tỏ. Mặc dù người ta đều biết rằng chúng cực kỳ độc hại với loài chim, cá và các loài côn trùng.

Những nơi vẫn còn sử dụng dịch phun hóa chất có chứa hyđrocacbon clo hóa, cần tránh tiếp xúc trực tiếp qua da và phải thường xuyên làm sạch dịch phun trên sản phẩm khi thu hoạch.